De Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR) is bedoeld om het bestuur en toezicht van onder meer verenigingen en stichtingen te verbeteren. Het wettelijk vastleggen van taken, bevoegdheden, verplichtingen en aansprakelijkheid volgt op incidenten en wantoestanden bij grote scholengemeenschappen en woningcorporaties. De overheid wil met de wet voorkomen dat wanbestuur, onverantwoordelijk financieel beheer, zelfverrijking, misbruik van posities en andere ongewenste activiteiten verenigingen en stichtingen schaden.
Op 1 juli 2021 is de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen ingetreden, kortweg WBTR, in werking gegaan. Deze wet scherpt de positie, plichten en aansprakelijkheid van bestuursleden aan en geldt voor verenigingen en stichtingen. De wet is erop gericht om krantenkoppen als 'De penningmeester van het bestuur van vereniging X is er met de kas vandoor' te voorkomen. Op www.wbtr.nl is heel veel informatie over deze wet verzameld.
Belangrijkste punten van de nieuwe wet:
- uitvoering en toezicht moeten gescheiden worden (monistisch bestuur: uitvoerende en niet uitvoerende bestuurders);
- meervoudig stemrecht verandert. Als bepaalde bestuurder meer stemmen kan uitbrengen dan de anderen tezamen, dan kan dat nog max 5 jaar. Zodra de statuten wijzigen verandert ook deze regeling;
- verplicht in statuten opnemen wat er gebeurt bij belet of ontstentenis van een bestuurder/commissaris;
- statuten hoeven nu niet à la minute gewijzigd te worden. De wet overruled de statuten op onderdelen;
- regeling over tegenstrijdige belangen. Bestuurder met persoonlijk belang mag niet deelnemen aan besluitvorming over betreffend onderwerp.
De volledige tekst over de WBTR vind je hier
Door de NOV is een checklist gemaakt om te kijken waaraan voldaan moet worden binnen de nieuwe wet. Deze is gratis beschikbaar gesteld:
Stappenplan Zuyd Legal Lab ( gratis)
Zuyd Legal Lab lanceerde kort geleden een gratis stappenplan om bestuurders bij de WBTR te helpen. Legal Lab is een juridisch leer-werkbedrijf van de opleiding HBO rechten van Zuyd Hogeschool. Het stappenplan vind je op deze pagina. Na aanmelden krijg je een email met om het stappenplan te downloaden.
Moeten statuten voor 1 juli gewijzigd zijn? Lees hieronder het advies vanuit wbtr.nl:
Nee. Statuten van verenigingen en stichtingen hoeven niet per 1 juli 2021 te zijn aangepast aan de WBTR die op dat moment in werking treedt. De wetgever geeft je op dit punt wat meer tijd. Het is zelfs zo dat de wetgever hier juist bewust tijd voor heeft gecreëerd. Aanbevolen wordt een natuurlijk moment voor statutenwijziging te kiezen. In de wet is een overgangstermijn van 5 jaar opgenomen voor het onderdeel meervoudig stemrecht.
Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft een Informatieblad “Gevolgen Wet bestuur en toezicht rechtspersonen voor verenigingen en stichtingen gepubliceerd”.
Goed bestuur
De wet stimuleert u om het gesprek aan te gaan als bestuurder en/of toezichthouder van verenigingen en stichtingen over hoe goed bestuur en toezicht binnen de vereniging of stichting het best geborgd kan worden. Dat kan een intern gesprek zijn, maar kan bijvoorbeeld ook gevoerd worden met leden of donateurs van de vereniging of stichting.
Tegenstrijdig belang regeling
Van tegenstrijdig belang is sprake als een bestuurder of commissaris van een vereniging of stichting bij een besluit een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat strijdig is met het belang van de vereniging of stichting. Denk aan het geval dat een vereniging een bepaald pand wil huren voor haar activiteiten en een van de bestuurders van de vereniging verhuurder is van dat pand. Het persoonlijk belang van de bestuurder is in dat geval tegenstrijdig aan het belang van de vereniging. De bestuurder heeft immers belang dat zijn pand gehuurd wordt voor een zo hoog mogelijke huur. De vereniging heeft belang bij een pand met zo laag mogelijke huur.
Raad van Commissarissen/Raad van Toezicht en het monistisch bestuursmodel
De Wet bestuur en toezicht rechtspersonen geeft een wettelijke grondslag voor verenigingen en stichtingen voor het instellen van:
a. een monistisch bestuursmodel met één orgaan: het bestuur bestaande uit uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders (NUBs); of
b. een dualistisch bestuursmodel met twee organen: 1) het bestuur en 2) de raad van commissarissen of raad van toezicht.
Klik hier voor het volledige informatieblad